Hayat Bazen Üç Kalple Atar

Ahtapot yalnızca biçimiyle değil, bedeninin iç düzeniyle de tabiatın en şaşırtıcı canlılarından biridir.

Ahtapotların yaklaşık 300 türü vardır. Bu türler genellikle Octopus cinsine aittir ve dünya okyanuslarında geniş bir dağılıma sahiptir.

Ahtapotlar Cephalopoda sınıfına, Mollusca (yumuşakçalar) şubesine aittir. Dolaşım sistemleri bu şubenin diğer üyelerine göre farklı yaratılır. Çünkü buna bağlı olarak bu canlılara zekice davranışlar, aktif bir hayat tarzı ve hızlı renk değiştirme gibi özellikler verilmiştir.

Üç kalbi vardır ahtapotların. İki kalbi kanın solungaçlardan geçerek oksijenlenmesini sağlarken diğer ana kalp ise bu oksijenli kanı tüm vücutta dolaştırır.

İki adet solungaç kalbin (branchial heart) her biri bir solungaçla bağlantılıdır. Görevi, oksijensiz kanı solungaçlara pompalayarak oksijenlenmesini sağlamaktır.

Bir adet de sistemik kalp (ana kalp) vardır ki solungaçlarda oksijenlenen kanı tüm vücuda dağıtır.

İki kalp, adeta hayatın ilk nefesini verir. Üçüncü ve ana kalp ise oksijenle zenginleşmiş bu kanı vücudun her köşesine yollar; tıpkı bir denizin dalgalarını kıyılarına ulaştırması gibi.

Fakat ahtapotun kalpleri yalnızca biyolojik bir mekanizma değildir; tabiattaki yaratılış mucizelerinin inceliğini anlatan bir şiirdir adeta. İlginç bir şekilde bu canlı yüzmeye başladığında, ana kalp geçici olarak durur. Her hareket, her kasılma enerji ister, ama yüzmek o kadar yorucudur ki, ahtapotun bedeni kendi içinde bir denge kurar ve o an, yalnızca solungaç kalpleri çalışır. Belki de bu yüzden, ahtapot genellikle yüzmek yerine sürünmeyi tercih eder: derinlerin dingin ritmine ayak uydurur, kalbini yormadan yaşar.

Ahtapotların dolaşım sistemi kapalı dolaşım sistemidir, yani kan damarların dışına çıkmaz ki bu da gelişmiş seviyede yaratılan deniz canlılarına has bir özelliktir.

Ahtapotlar, diğer birçok canlıdan farklı olarak mavi renkli kana sahiptir. Bunun sebebi, kanda hemoglobin yerine hemosiyanin adlı bakır bazlı bir molekül bulunmasıdır. Hemosiyanin soğuk ve oksijence fakir sularda hücrelere oksijen taşımada daha etkilidir.

Bu mavi kan, soğuk ve oksijenin az olduğu denizlerde bile hayatı sürdürebilmenin sırrını içinde barındırır.

Bilim adamlarına göre ahtapotun dolaşım sistemi, yumuşakçalar içinde en gelişmiş seviyede yaratılanıdır. Çünkü onun hayatı Allah’ın ilhamıyla sürekli hareket, dikkat ve taktiklerle örülüdür. Üç kalbiyle kanı döngüde tutarken, sekiz koluyla çevresini keşfeder; hem avcıdır hem de bir tür sanatkâr.

Belki de bu yüzden, ahtapotun kalpleri sadece birer organ değil, Allah’ın yarattığı mükemmel denge anlayışının yankılarıdır. Her atışta, denizlerin kadim sırrı biraz daha duyulur: hayat, kimi zaman üç kalple atmak zorundadır. Allah dilediğini dilediği sayıda yaratandır.

Zafer Bilim ve Araştırma Dergisi