İlk Roket Adam: Lagari Hasan Çelebi

ABD'de yayınlanan Weekly World News adlı dergi, dünyada insanlı ilk roketi ABD'liler den 330 yıl önce 1633'te Türklerin İstanbul'da fırlattığını yazdı.

Haberini, Norveç Havacılık Müzesi Müdürü Mauritz Roffavik'in açıklamasına dayandıran dergiye göre;

Hasan Çelebi adlı Türk, barutla çalışan iki katlı roketi 1633 yılında yaptı. Bu roket ateşlendikten sonra denize düşmeden önce 2,5 km yol aldı. 30 metre boyundaki roketin orta bölümüne yerleşen Hasan Çelebi de ilk kez gerçek anlamda roketli uçuş yapan insan oldu. 300 metre kadar yükseldi ve paraşütle denize indi.

Hasan Çelebinin roketinin ana motorunun çevresinde 6 küçük motor daha bulunduğunu ve bu küçük motorların, roketi havaya yükselten ilk kademeyi oluşturduklarını anlatan Roffavik;

 ‘‘İlk kademede yer alan bu roketlerin yakıtı tükendiğinde, ikinci kademeyi oluşturan ve daha büyük olan ana motor devreye girdi ve roketin daha da yükselmesini sağladı’’ dedi.

Roffavik, 300 metre yükseğe ulaştığında, Çelebinin roketi terk ederek, havada kaymasını sağlayan ve bir tür paraşüt olan bir araç yardımıyla yavaşça denize indiğini ve Hasan Çelebinin ise yüzerek kıyıya çıktığı belirtti.

Bu arada, 15. yüzyılda Osmanlı ordusunda roket birlikleri bulunduğu da ileri sürülen haberde, düşman mevzilerine yönlendirilen bu roketlerin korku ve panik yarattığı ifade edildi.

Roffavik, Hasan Çelebi'nin ilk insanlı uçuşta kullandığı roketin bulunması için çalışıldığını, roketi Norveç Havacılık Müzesi'nde sergilemek istediklerini söyledi.

Ünlü, Smithsonian enstitü de iddiayı doğruladı. Derginin haberine göre, Norveçli Roffavik'in ilginç açıklaması, Smithsonian Enstitüsü Uzay Araştırmaları Bölümü Başkan Yardımcısı Frank Winter tarafınca da doğrulandı.

Winter; ‘‘Türk roket adam Hasan Çelebinin 1633'teki denemesi şimdiye kadar kayıtlara geçen ilk insanlı uçuş denemesidir’’ dedi.

Filme konu olan, dünyanın ilk roketçisi Hasan Çelebi, Türkiye'de Lagari Hasan Çelebi olarak tanıyor. ‘‘İstanbul Kanatlarımın Altında’’ filmine konu olan Hasan Çelebi, 4'üncü Murat'ın kızı Kaya Sultan'ın doğduğu gece Sarayburnu' nda ki şenlikler sırasında bu uçma denemesini başarı ile gerçekleştirdi.

Evliya Çelebi'nin Seyahatname’ sinde anlatıldığına göre deneme şöyle oldu:

‘‘Hasan Çelebi, Topkapı Sarayı deniz tarafı avlusundan. Kendi icadı olan 50 okka barut macunu ile dolu 7 kollu bir fişeğe bindi ve yardımcıları tarafından bu fişek ateşlendi. Böylece gökyüzüne fırlatılan Hasan Çelebi, fişeğin barutu bitince önceden hazırladığı kanatları açarak Sarayburnu Sinanpaşa Sarayı önünden denize indi.’’

Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde, bu roket olayından bir sene önce, yine 4.Murat döneminde geçen anlatısına göre; 1632 yılında lodoslu bir havada Galata Kulesi'nden kuş kanatlarına benzer bir araç takarak kendini boşluğa bırakan Hazerfen Ahmet Çelebi’de, İstanbul Boğazı'nda 3.358 metre süzülerek Üsküdar'da yer alan Doğancılar Meydanı'na inmiştir.

Bazı kaynaklarda ise, atlayıştan sonra süzülerek, boğazda denize çakılarak ölmüştür.